سلۆبۆدان میلۆسۆڤیچ سه‌رۆكی‌ كۆماری‌ سربیا



سلۆبۆدان میلۆسۆڤیچ سه‌رۆكی‌ كۆماری‌ سربیا بوو له‌ یۆگۆزلاڤیا له‌ ساڵی‌ 1989 تا ساڵی‌ 1997 و پاشان سه‌رۆكی‌ كۆماری‌ فیدراڵی‌ یۆگۆزلاڤیا بوو له‌ 1997 وه‌ تا 2000، میلۆشه‌ڤیچ یان كه‌ زیاتر به‌ میلۆسۆڤیچ ناسراوه‌ له‌ماوه‌ی‌ حكومكردنیدا تۆمه‌تبار ده‌كرا به‌ ئه‌نجامدانی‌ تاوانی‌ دژه‌ مرۆڤایه‌تی‌ و هه‌ڵایسانی‌ جه‌نگی‌ ناوخۆی‌  یۆگۆزلاڤیا، هه‌ر بۆیه‌ له‌ ساڵی‌ 2001 به‌مه‌به‌ستی‌ دادگایی‌ كردن راپێچی‌ دادگای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ تاونه‌كانی‌ جه‌نگ كرا له‌ لاهای‌، به‌ڵام به‌رله‌وه‌ی‌ حوكمی‌ دادگا ده‌ربچێت له‌ زینداندا مرد و ته‌رمه‌كه‌ی‌ ره‌وانه‌ی‌ وڵاته‌كه‌ی‌ كرایه‌وه‌.
سلۆبۆدان میلۆسۆڤیچ له‌ 20 ی‌ ئابی‌ ساڵی‌ 1941 له‌ (پۆزاریڤاچ)  (Pozarevac) كه‌ شارۆچكه‌یه‌كی‌ بچوكه‌ نزیك به‌لگرادی‌ پایته‌ختی‌ سربیا له‌ دایك بوو. به‌ڕه‌گه‌ز سربی بوو. باوكی‌ قه‌شه‌ و دایكی‌ مامۆستا و چالاكێكی‌ كۆمۆنیست بوو كه‌ له‌دوای‌ جه‌نگی‌ جیهانی‌ دووه‌م له‌یه‌كتر جیاببونه‌وه‌. باوكی‌ له‌ساڵی‌ 1962 به‌ فیشه‌ك خۆی‌ كوشت و به‌هه‌مان شێوه‌ دایكیشی‌ له‌ ساڵی‌ 1973 دا خۆی‌ كوشت.
میلۆسۆڤیچ خوبَندنی‌ ئاماده‌بی‌ له‌ شارۆچكه‌ی‌ (پۆزاریڤاچ)      ته‌واو كرد وهه‌رله‌وێش (میریانا ماركۆڤیچ)ی‌ خێزانی‌ ئاینده‌ی‌ ناسی‌. ماركۆڤیچ یه‌كێك بوو له‌ كۆمۆنیسته‌ دیاره‌كان و هانده‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ میلۆسۆڤیچ بوو له‌ ساسه‌ته‌كانی‌ داهاتویدا.
میلۆسۆڤیچ بۆ خوێندن له‌ كۆلێژی‌ یاسا روی‌ كرده‌ به‌لگرادی‌ پایته‌خت و له‌ ساڵی‌ 1964 دا زانكۆی‌ ته‌واو كرد. له‌ماوه‌ی‌ خوێندنیدا یه‌كێك بوو له‌ چالاكه‌ كۆمۆنیسته‌كان كه‌ له‌لایه‌ن هاوڕێكانیه‌وه‌ نازناوی‌ (لینینی‌ بچوك)یان لێنابوو. دوای‌ ته‌واوكردنی‌ زانكۆ له‌ 1964دا به‌ راوێژكاری‌ ئابوری‌ دامه‌زرا و له‌ساڵی‌ 1968دا كرا به‌ جێگری‌ به‌ڕێوبه‌ری‌ كۆمپانیای‌ ته‌كنۆگاز له‌ به‌لگراد كه‌ كۆمپانیایه‌كی‌ حكومی‌ بوو. له‌ 1973دا و له‌وساڵه‌ی‌ كه‌ دایكی‌ خۆی‌ كوشت، میلۆسۆڤیچ بوو به‌ به‌ڕێوبه‌ری‌ كۆمپانیاكه‌. پێنج ساڵ دواتر له‌ 1978 دا بوو به‌ڕێوبه‌ری‌ گه‌وره‌ترین بانك له‌ به‌لگراد. له‌بواری‌ سیاسی و رێكخراوه‌یدا میلۆسۆڤیچ رۆژ به‌ رۆژ زیاتر ناوبانگی‌ په‌یدا ده‌كرد، له‌ ساڵی‌ 1984 دا بوو به‌ سه‌رۆكی‌ رێكخستنه‌كانی‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ كۆمۆنیسته‌كانی‌ سربیا له‌ شاری‌ به‌لگراد. دوو ساڵ دواتر به‌ سه‌رۆكی‌ كۆمه‌ڵه‌كه‌ هه‌ڵبژێردرا.
میلۆسۆڤیچ له‌پێناوی‌ ده‌سه‌ڵاتگرتنه‌ ده‌ست ناسیۆنالیزمی‌ كردبووه‌ ئامراز. خۆی‌ به‌داكۆكیكه‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ له‌ هاوڵاتیه‌ به‌ره‌گه‌ز سربیه‌كانی‌ كۆسۆڤۆ و هه‌رێمه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ یۆگۆزلاڤیا نیشان ده‌دا.
به‌هۆی‌ ئه‌و گۆڕانكاریانه‌ی‌ له‌ ساڵی‌ 1974 دا له‌ ده‌ستوری‌ بۆگۆزلاڤیا ئه‌نجامدرا حكومه‌تی‌ فیدراڵی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ ره‌های‌ به‌سه‌ر كۆماره‌كاندا لاواز بوو كه‌ دواتر ئه‌و كۆمارانه‌ بوون به‌ ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆ. پارێزگاكانی‌ (ڤۆیڤۆدینا و كۆسۆڤۆ) كه‌ (زۆرینه‌ی‌ دانیشتوانه‌كانی‌ موسوڵمانی‌ به‌ڕگه‌ز ئه‌ڵبانین) ئۆتۆنۆمیان پێدرا. له‌به‌رامبه‌ردا كه‌مینه‌ی‌ به‌ڕه‌گه‌ز سربیه‌كان كه‌ بانگه‌شه‌ی‌ ئه‌وه‌یان ده‌كرد كه‌ له‌سایه‌ی‌ ئه‌و ئۆتۆنۆمیه‌دا له‌ بۆسنه‌وهه‌رسك و كرواتیا و كۆسۆڤۆ مافه‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كانیان پێشێل ده‌كرێت و بێ پارێزگاری‌ ماونه‌ته‌وه‌ و مامه‌ڵه‌ی‌ نایه‌كسانیان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت.
ئه‌م بارودۆخه‌ هه‌لی‌ بۆ میلۆسۆڤیچ ره‌خساند به‌ناوی‌ داكۆكیكردن له‌ كه‌مینه‌ی‌ سربه‌كان له‌ كۆماری‌ سربیا ده‌سه‌ڵات بگرێته‌ ده‌ست.
رۆژی‌ 24ی‌ نیسانی‌ 1987 كاتێك میلۆسۆڤیچ سه‌ردانی‌ شارۆچكه‌یه‌كی‌ نزیك پرشتینای‌ پایته‌ختی‌ كۆسۆڤۆی‌ كرد له‌ لێدوانێكیدا بۆ كۆمه‌ڵێك له‌ سربه‌كان ووتی‌ "ئیدی‌ كه‌س ناتوانێ‌ لێتان بدات". ئه‌م ووته‌یه‌ی‌ میلۆسۆڤیچ به‌ چه‌خماخه‌ی‌ هه‌ڵایسانی‌ جه‌نگی‌ ره‌گه‌زی‌ نێوان سربه‌كان و ئه‌ڵبانیه‌كان له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت كه‌ دواتر پارچه‌ پارچه‌ بوونی‌ یۆگۆزلاڤیای‌ لێكه‌وته‌وه‌.
 ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ له‌ناو كۆمۆنیسته‌كان و گۆڕه‌پانی‌ سیاسیدا پێگه‌ی‌ میلۆسۆڤیچی‌ به‌هێزكرد تا وای‌ لێهات له‌ ساڵی‌ 1989دا بوو به‌ سه‌رۆكی‌ سربیا. له‌سایه‌ی‌ ئه‌م سه‌رۆكه‌دا  كۆماری‌ سربیا ده‌سه‌ڵاتی‌ به‌سه‌ر پارێزگا ئۆتۆنۆمه‌كانی‌ كۆسۆڤۆ و (ڤۆیڤۆدینا)دا گرته‌وه‌. دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ دیدێكی‌ وا به‌رپا بوو كه‌ سربیا له‌وانه‌بێت هه‌وڵبدات بۆ ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی‌ هه‌موو یۆگۆزلاڤیا به‌رابه‌رایه‌تی‌ ره‌گه‌زپه‌رستێكی‌ وه‌ك میلۆسۆڤیچدا، ئیدی‌ هه‌ستی‌ ناسیۆنالیزمیی‌ له‌ناو خه‌ڵكانی‌ غه‌یره‌ سربیدا گه‌شه‌ی‌ كردوو و خواستی‌ نیشتیمانی‌  له‌ناو كۆماره‌كانی‌ سلۆڤینیا و كرواتیا رێگه‌ی‌ خۆشكرد بۆ به‌رپابوونی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ جوداخوازی‌. به‌ هه‌ره‌سهێنانی‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ كۆمۆنیسته‌كانی‌ یۆگۆزلاڤیا له‌ ساڵی‌ 1990هه‌وڵه‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ سربیا گورزێكی‌ گه‌وره‌ی‌ خوارد له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ فره‌حیزبی‌ له‌ هه‌ر شه‌ش كۆماره‌كه‌ی‌ یۆگۆزلاڤیا ئه‌نجامدرا، جگه‌ له‌ كۆماری‌ سربیا كه‌ میلۆسۆڤیچ و پارته‌كه‌ی‌ پارتی‌ سۆشیالیست له‌ ده‌سه‌ڵاتدا مانه‌وه‌، له‌ هه‌موو كۆماره‌كانی‌ دیكه‌دا جگه‌ له‌ (مۆنتینیگرۆ) ئه‌و هێزانه‌ ده‌سه‌ڵاتیان گرته‌ده‌ست كه‌ به‌ ئاشكرا خواستی‌ جیابونه‌وه‌یان هه‌بوو. ساڵی‌ دواتر گفتوگۆی‌ نێوان كۆماره‌ جیاجیاكان شكستی‌ هێنا و ولات به‌ره‌و پارچه‌ پارچبوون ده‌چوو كه‌ ئه‌وه‌ش دواتر شه‌ڕێكی‌ ناوخۆی‌ لێكه‌وته‌وه‌، به‌تایبه‌تی‌ له‌ نێوان سربه‌كان و نه‌ته‌وه‌كانی‌ دیكه‌دا. ئه‌وكاته‌ هاوڵاتیانی‌ به‌ڕه‌گه‌ز سرب كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ سنوری‌ سربیا له‌ كۆماره‌كانی‌ دیكه‌ ده‌ژیان به‌ 2 ملیۆن كه‌س مه‌زه‌نده‌ ده‌كران.  میلۆسۆڤیچ راسته‌وخۆ له‌ شه‌ڕه‌كه‌وه‌ نه‌گلابوو، به‌ڵام هاوكاری‌ و پشتیوانی‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كانی‌ سربی‌ ده‌كرد. جه‌نگێكی‌ خوێناوی‌ یۆگۆزلاڤیای‌ گرته‌وه‌ كه‌ له‌ نیسانی‌ 1992 ه‌وه‌ ده‌ستی‌ پێكرد، به‌تایبه‌تی‌ له‌ وڵاته‌ تازه‌دروستبوه‌كانی‌ كرواتیا و بۆسنه‌-هه‌رسك. میلیشیاكانی‌ سرب به‌ پشتیوانی‌ میلۆسۆڤیچ هێرشیان ده‌كرده‌ سه‌ر ئه‌ڵبانیه‌كان و قه‌تڵوعامی‌ موسوڵمانه‌كانی‌ كۆسۆڤۆیان ده‌كرد. وڵاتانی‌ ئه‌وروپا گه‌یشتنه‌ ئه‌و باوه‌ڕه‌ی‌ كه‌ ته‌نیا میلۆسۆڤیچ و حكومه‌تی‌ سربیا له‌پشت ئه‌و شه‌ڕه‌وه‌یه‌ بۆیه‌ له‌ ساڵی‌ 1995دا نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان سزای‌ ئابوری‌ سه‌پاند به‌سه‌ر سربیادا به‌وه‌ش ئابوری‌ سربیا توشی‌ زیانێكی‌ گه‌وره‌بوو. رێژه‌ی‌ بێكاری‌ گه‌یشته‌ 40%. به‌هۆی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆوه‌ به‌ملیۆنه‌ها كه‌س ئاواره‌ ببون، سه‌دان هه‌زار كه‌س له‌ شه‌ڕدا كوژران. خه‌ڵی‌ سربیا له‌ژێر گرانی‌ باری‌ گوزه‌راندا ده‌یناڵاند. ئه‌م بارودۆخه‌ میلۆسۆڤیچی‌ ناچاركرد به‌ رێكه‌وتن نامه‌ی‌ ئاشتی‌ دایتۆن رازی‌ ببێـت. ئیدی‌ میلۆسۆڤیچ گوتاری‌ گۆڕی‌ و باسی‌ پێكه‌وه‌ ژیان و لێبورده‌یی‌ ده‌كرد تا بتوانێت جارێكی‌ تر سۆزی‌ خه‌ڵك به‌لای‌ خۆیدا رابكێشێته‌وه‌. له‌ساڵی‌ 1997 دووه‌مین و دوا خولی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ میلۆسۆڤیچ كۆتایی‌ هات. به‌ڵام فێڵێكی‌ به‌كارهێنا بۆ تازه‌كردنه‌وه‌ی‌ پۆسته‌كه‌یی‌ و ناونیشانی‌ پۆسته‌كه‌ی‌ گۆڕی‌ له‌ سه‌رۆكی‌ سربیاوه‌ بۆ سه‌رۆكی‌ سربیای‌ فیدراڵی‌ كه‌ ئه‌وكاته‌ ته‌نیا له‌ سه‌ربیا و مۆنتینیگرۆ پێك هاتبوو. به‌م پیلانه‌ جارێكی‌ تر ده‌سه‌ڵاتی‌ گرته‌وه‌ ده‌ست. هه‌رچه‌نده‌ میلۆسۆڤیچ په‌یماننامه‌ی‌ ئاشتی‌ ئیمزا كردبوو، به‌ڵام سه‌ربازه‌كانی‌ له‌ كۆسۆڤۆ نه‌كێشابۆوه‌ كه‌ بۆ رێگری له‌ سه‌ربه‌خۆیی‌ ئه‌و هه‌رێمه‌ له‌وێ‌ جێگیركرابوون و ئه‌ڵبانیه‌كانیان سه‌ركوت ده‌كرد. هه‌ربۆیه‌ له‌پێناوی‌ رێگرتن له‌ قه‌تڵوعامه‌كانی‌ هێزه‌كانی‌ سرب له‌ كۆسۆڤۆ به‌رابه‌رایه‌تی‌ ئه‌مریكا هێزه‌كانی‌ ناتۆ بۆ ماوه‌ی‌ دوو مانگ و نیو بۆردومانی‌ سربیایانكرد و ناچاریان كردن به‌ پاشه‌كشه‌.
له‌ مانگی‌ ته‌موزی‌ ساڵی‌ 2000دا په‌رله‌مانی‌ یۆگوزلاڤیای‌ فیدراڵ چه‌ند به‌ندێكی‌ ده‌ستوری‌ ولاتی‌ گۆڕی‌ كه‌ رێگه‌ی‌ ده‌دا بۆ دوو خولی‌ دیكه‌ی‌ چوار ساڵی‌ میلۆسۆڤیچ ببێـه‌وه‌ به‌سه‌رۆك، به‌ڵام  له‌ تشرینی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌و ساڵه‌دا له‌ژێر گوشاری‌ خه‌ڵك و ناره‌زایی‌ و یاخیبوونی‌ جه‌ماوه‌ریدا میلۆسۆڤیچ ده‌ستی‌ له‌كاركێشایه‌وه‌. دوای‌ شه‌ش مانگ میلۆسۆڤیچ له‌ لایه‌ن پۆلیسه‌وه‌ ده‌سگیركرا و دوومانگ دواتر له‌ ساڵی‌ 2001دا بۆ دادگایی‌ كردن له‌سه‌ر ئه‌و تۆمه‌تانه‌ی‌ روبه‌روی‌ كرابوونه‌وه‌ له‌ تاوانی‌ جه‌نگ و جینۆساید له‌ جه‌نگه‌كانی‌ (بۆسنه‌ و كرواتیا و كۆسۆڤۆ) ره‌وانه‌ی‌ دادگای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ كرا له‌ (لاهی‌). له‌ماوه‌ی‌ دادگایی‌ كردنه‌كه‌دا كه‌ ماوه‌ی‌ پێنج ساڵی‌ خایاند میلۆسۆڤیچ به‌رگری‌ له‌خۆی‌ ده‌كرد و تۆمه‌ته‌كانی‌ ره‌ت ده‌كرده‌وه‌. به‌رله‌وه‌ی‌ دادگا بگاته‌ بڕیارێك له‌ ساڵی‌ 2006دا میلۆسۆڤیچ له‌ ژوری‌ زیندان له‌ لاهای‌ به‌ مردوویی‌ دۆزرایه‌وه‌ كه‌ به‌ وته‌ی‌ پزیشكه‌كان به‌هۆی‌ جه‌ڵته‌ی‌ دڵه‌وه‌ بوو.
دوای‌ مشتومڕێكی‌ زۆر ته‌رمه‌كه‌ی‌ میلۆسۆڤیچ له‌گه‌ڵ ژنه‌كه‌یی‌ و چه‌ند دۆستێگی‌ گه‌ڕیندرایه‌وه‌ بۆ سربیا و له‌  شارۆچكه‌ی‌(پۆزاریڤاچ)  (Pozarevac)  له‌و شاره‌ی‌ لێی‌ له‌دایك بوو به‌خاك سپێردرا. له‌ساڵی‌ 2010دا گۆڤاری‌ (لایف) (LIFE) میلۆسۆڤیچی‌ خسته‌ لیستی‌ (خراپترین دیكتاتۆره‌كانی‌ جیهان)ه‌وه‌.

سلۆبۆدان میلۆسۆڤیچ  سه‌رۆكی‌ كۆماری‌ سربیا

       


08/02/2012
  • کوردستان
  • عێراق
  • جیهان
ڤیدیۆ...كاتژمێره‌ زیره‌كه‌كه‌ی‌ گۆگڵ
Saturday, April 20, 2013
هه‌واڵی زیاتر
دوو مانگ دوای‌ مردنه‌كه‌ی‌ ته‌رمی‌ پاشای‌ كه‌مبودیا له‌ ڕێوره‌سمێكی‌ تایبه‌تدا سوتێنرا
Tuesday, February 5, 2013
هه‌واڵی زیاتر
كینگداو هایوان...درێژترین پردی‌ ئاوی‌ له‌ جیهاندا
Tuesday, April 16, 2013
هه‌واڵی زیاتر
KNN Frequencies: Nilesat: 10892 H 3/4 S.R = 27500       Hotbird: 12380 V 27500